تنبلی روده چیست و چه علائمی  دلایلی دارد؟

تنبلی رودهزمانی که حرکات روده کُند می‌شود، تنبلی روده رخ می‌دهد. این سندرم معمولاً با یبوست و حرکات دردناک روده همراه است. در واقع، درد از علائم تنبلی روده است و به خاطر مشکلاتی مانند مصرف برخی از داروها، بیماری‌های دستگاه گوارش و رژیم غذایی نامناسب ایجاد می‌شود. پای عوامل مختلف دیگری مانند استرس یا بیماری‌هایی نظیر سندروم روده تحریک‌پذیر هم به میان است. برای درمان تنبلی روده باید به دکتر گوارش مراجعه کنید تا با تجویز داروهای مناسب مانند انواع ملین یا ارائه توصیه‌های غذایی به بهبود وضعیت کمک کند.

بیماری یا سندروم تنبلی روده چیست؟

تنبلی روده نوعی اختلال پزشکی قابل تشخیص نیست. با این حال، بسیاری از مردم از این اصطلاح برای اشاره به هضم کُند غذا استفاده می‌کنند. سرعت پایین هضم غذا منجر به حرکات آهسته روده می‌شود؛ پزشکان آن را یبوست انتقال آهسته (STC) می‌نامند. افراد مبتلا به این وضعیت، مدفوع بسیار سفتی دارند. دفع مدفوع سفت سخت‌تر است و باعث بروز عوارضی مانند هموروئید و حرکات دردناک روده می‌شود. برخی از افراد پس از استفاده طولانی مدت از ملین‌های محرک، دچار حرکات روده کند و آهسته می‌شوند. منظور موادی مانند روغن کرچک و بیزاکودیل است. در واقع، حرکات روده به این مواد وابسته می‌شود و دیگر قادر به پیش‌برد عملکرد طبیعی خود نیست.

علائم تنبلی روده بزرگ در افراد مختلف چیست؟

با آهسته‌شدن روند دفع و تنبلی روده، نشانه‌های زیر هم کم‌کم ظهور می‌کنند. با مشاهده این موارد باید حتماً مشکل را پیگیری کنید تا مزمن نشود و عوارض آزاردهنده‌ای ایجاد نکند:

• احساس میل به دفع مدفوع به ندرت
• اجابت مزاج کمتر از چند بار در هفته
• دفع مدفوع کمتر از حد معمول
• حالت تهوع

سایر علائم سندرم روده تنبل مانند سایر بیماری های روده عبارتند از نفخ شکم و/یا درد و ناتوانی در کنترل حرکات روده که منجر به دفع غیرقابل کنترل، اشتهای ضعیف، مدفوع خونی و اسهال می‌شود. با دقت‌کردن به نشانه تنبلی روده، درمان مناسب را پیگیری کنید و نگذارید که وضعیت مزمن و آزاردهنده‌تر شود.

تنبلی در روده بزرگ رخ می‌دهد یا روده کوچک؟

سندرم روده تنبل وضعیت ناخوشایندی است و با حرکات مواد زائد در مسیر سیستم گوارش ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً در اثر کاهش تحرکات روده بزرگ است. روده بزرگ مسئول جذب آب از مواد زائد و به وجودآوردن مدفوع است. اگر حرکات روده بزرگ کُند شود، مدفوع در روده بزرگ باقی می‌ماند و آب بیشتری از آن جذب می‌شود. نتیجه هم چیزی نیست جز سفت‌شدن مدفوع که دفع و خروجش را بسیار سخت می‌کند. روده کوچک مسئول جذب مواد مغذی از خوراکی‌ها است.

متخصص گوارش و کبد پزشکی است که به بررسی مشکلات و بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش و کبد می‌پردازد. پزشکان متخصص در حیطه گوارش به مشکلات اندام‌هایی توجه دارند که در فرایند بلع و دفع کاربرد پیدا می‌کنند. سیستم صفراوی بدن هم که صفرا و آنزیم‌های گوارشی را به روده‌ها می‌رساند، از سوی دکتر گوارش و کبد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. پزشکان با تخصص در این زمینه، امکان استفاده از روش‌های متنوعی مانند کولونوسکوپی جهت تشخیص وضعیت بیماران را پیدا می‌کنند. با آگاهی از اینکه تخصص گوارش چیست و چه حیطه‌هایی را پوشش می‌دهد، در زمان بروز مشکلات مربوط به آن می‌توانید به‌موقع به متخصص مراجعه کنید.

دلایل ابتلا به تنبلی روده چیست؟

دلایل متنوعی باعث بروز تنبلی روده می‌شوند. تغییراتی در رژیم غذایی یا وجود عادت‌های ناخوشایند برای دستگاه گوارش، یبوست مزمن ایجاد می‌کنند. بعد از مدتی هم این یبوست به تنبلی روده می‌انجامد و وضعیت را ناراحت‌کننده و دردناک می‌کند. از دلایل مختلف تنبلی روده در ادامه، به موارد مهمی اشاره کرده‌ایم.

مصرف ملین‌ها و فیبر زیاد از حد

 افرادی که برای مدت طولانی از ملین محرک استفاده می‌کنند، بعد از مدتی دچار تنبلی روده می‌شوند. در واقع، ملین‌ها مانع از آن می‌شوند که روده‌ها به طور طبیعی به عملیات دفع مشغول شوند و نوعی وابستگی به دارو برای دفع پیدا می‌کنند. برخی از داروها از جمله مواد افیونی هم باعث سوهاضمه و کُندی روده‌ها می‌شوند. مصرف زیاد از حد فیبر هم اثرات معکوس روی روده‌ها دارد. مصرف بیش از حد آن بدون افزودن مقادیر کافی آب می‌تواند یبوست و تنبلی را وخیم‌تر کند.

انسداد فیزیکی و بیماری‌ها

توده‌ها یا انواع انسداد فیزیکی دیگر در دستگاه گوارش باعث کُندی حرکات روده می‌شوند. بیماری‌های مختلف دیگر مانند هموروئید یا بواسیر، آسیب به عضلات مقعد یا اختلالات موجود در عملکرد کف لگن هم با یبوست و تنبلی روده همراه‌اند. گاهی اوقات، مشکلاتی مانند زوال عقل یا اختلالات رشدی و بیماری تیروئید هم روی مغز، فرمان دفع و عملکرد گوارش اثرات منفی می‌گذارند.

عوارض گوارشی تنبلی روده چیست؟

تنبلی روده یا یبوست مزمن می‌تواند عوارض متنوعی به وجود بیاورد. چنین روندی کیفیت زندگی را به شدت تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از جمله عوارض این مشکل و اختلال باید به این‌ها اشاره کنیم:

• بواسیر و شقاق مقعد
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• درد شکم، نفخ و احساس پری شکم
• التهابات روده بزرگ و کوچک و بیماری‌ دیورتیکولیت
• بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون و اختلالات کولون

 سموم ناشی از مدفوع راکد در روده می‌توانند باعث خستگی و بی‌حالی شوند. مشکلات و بیماری های پوستی و کم‌اشتهایی هم از عوارض دیگر این وضعیت خواهد بود.

درمان خانگی با تغذیه

تاخیر یا کُندشدن اجابت مزاج می‌تواند به دلیل کمبود فیبر در رژیم غذایی باشد. رژیمی که بر میوه‌ها و سبزیجات طبیعی و فرآوری‌نشده تأکید دارد، هضم را بهبود می‌دهد. در برخی موارد، کسانی که دچار بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش یا مواردی مانند IBS هستند، نمی‌توانند به سراغ چنین رژیمی بروند. منابع غنی از فیبر عبارتند از:

• بادام و شیر بادام
• آلو، انجیر، سیب و موز
• تخم کتان، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو تنبل
• سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل
• نوشیدن دو تا چهار لیوان آب اضافی در روز (به علاوه ۵ تا ۸ لیوان توصیه‌شده)

کاهش مصرف قهوه هم به متعادل‌کردن حرکات روده کمک می‌کند. این ماده باعث کم‌آبی سیستم گوارش می‌شود.

چه زمانی برای تنبلی روده به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تنبلی روده و یبوست با علائمی مانن درد شکمی، حالت تهوع، خونریزی و کاهش وزن غیرعادی همراه است، حتماً به دکتر مراجعه کنید. باید به دکتری مراجعه داشته باشید که می‌داند تخصص گوارش چیست و با بررسی علائم می‌تواند درمان تنبلی روده را به‌ درستی پیش ببرد. بررسی معده، درد معده و مشکلاتی مانند رفلاکس هم در رمزگشایی علائم تنبلی روده و دلایل آن نقش دارند. پزشکان با کشف علت و انجام آزمایش‌های لازم مانند آزمایش مدفوع، به رفع ناراحتی‌های ناشی از بی‌تحرکی روده‌ها کمک می‌کنند.

تشخیص و درمان بیماری‌های گوارشی و اختلالات مرتبط با معده، کبد، پانکراس، روده کوچک و بزرگ، مجرای صفراوی و مری از وظایف متخصص گوارش و کبد است. این متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند کولونوسکوپی، آندوسکوپی معده، سونوگرافی و آزمایش خون، بیماری‌هایی مانند زخم معده، اسپاسم مری، رفلاکس معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، ورم معده، کولیت روده، هپاتیت ویروسی، اسهال، سنگ کیسه صفرا، سیروز کبدی، سرطان کبد، کبد چرب و نارسایی کبدی را تشخیص داده و درمان می‌کند.

بیماری‌هایی مانند سرطان معده، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و عفونت‌های گوارشی نیز از دیگر مواردی هستند که توسط دکتر گوارش و کبد بررسی و درمان می‌شوند. این متخصصان با دقت و تخصص خود به بررسی و مدیریت بیماری‌های پیچیده گوارشی پرداخته و به بیماران خود کمک می‌کنند تا سلامت خود را بازیابند.

اگر با مشکلات گوارشی یا کبدی روبرو هستید، مراجعه به یک متخصص گوارش و کبد در سامانه نوبت آنلاین دکتردکتر ضروری است. این پزشکان با تجربه و دانش خود در سایت دکتردکتر (https://drdr.ir) به شما کمک می‌کنند تا بهترین روش درمان را انتخاب کنید و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.