By مریم ساجدی اسپاسم شکمی یا اسپاسم معده زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه‌های معده یا روده منقبض می‌شوند. این اسپاسم‌ها، از نظر شدت و مدت زمان متفاوت هستند. پس از اسپاسم معده، ممکن است به طور ناگهانی در سمت چپ پایین شکم، گرفتگی را احساس کنید. علائم اسپاسم معده معمولاً به‌صورت سفت شدن یا فشار شدید در شکم احساس میشود.
اسپاسم‌های شدیدتر ممکن است باعث درد شکمی شده و چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. برای کاهش اسپاسم‌های شکمی، می‌توان از روش‌هایی مانند استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ آرام عضلات شکم و نوشیدن آب به اندازه کافی، برای جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک گرفت. در صورت عدم درمان این عارضه، باید برای تشخیص علت دقیق بیماری به دکتر گوارش مراجعه کنید.
اسپاسم یا گرفتگی معده چیست؟
اسپاسم یا پرش معده، زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه‌های معده یا روده به طور غیرارادی منقبض شده باشند. این اسپاسم‌ها، از نظر شدت و مدت زمان متفاوت هستند. به طور کلی، اسپاسم معده به گرفتگی و انقباضات دردناک در معده اشاره دارد. علائم اسپاسم عصبی معده برای هر فردی متفاوت است.
علائم اسپاسم معده
اسپاسم معده می‌تواند به صورت فشار شدید در ناحیه شکم احساس شود. بیماران معمولاً این احساس را به عنوان گرفتگی یا گره توصیف می‌کنند که می‌تواند آزاردهنده باشد. علائم دیگر اسپاسم معده عبارت‌اند از:
درد شکم
اسپاسم‌های شدیدتر ممکن است باعث درد شکمی شوند که می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. این درد می‌تواند در ناحیه خاصی از شکم باشد، یا به طور عمومی در کل شکم احساس شود. شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و به صورت سوزش یا درد تیز نمایان شود.
آروغ زدن
اسپاسم معده، می‌تواند به تجمع گاز در معده منجر شود. شدت نفخ و آروغ زدن با توجه به میزان و شدت منقبض شدن و اسپاسم معده و همچنین وضعیت بدنی فرد متفاوت خواهد بود؛ بنابراین، برخی افراد ممکن است تجربه نفخ و آروغ زدن بیشتری داشته باشند. این شرایط، می‌تواند به طور قابل توجهی ناراحتی و درد را افزایش دهد.
نفخ شکم
اسپاسم معده می‌تواند موجب نفخ شکم شود. این اتفاق به دلیل این است که اسپاسم‌ها مانع حرکت صحیح غذا در دستگاه گوارش شده و موجب تجمع گاز و مایعات در شکم می‌گردند. هنگامی که غذا به درستی از معده به روده‌ها منتقل نمی‌شود، این تجمع منجر به احساس نفخ و افزایش فشار در ناحیه شکم خواهد شد. ئذ نتیجه، نفخ شکم می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
عوارض و خطرات اسپاسم معده
اسپاسم خفیف معده معمولاً نگران‌کننده نیست، به ویژه اگر به سرعت برطرف شود و برنگردد. با این حال، در شرایطی خاصی اسپاسم‌های معده ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند. در ادامه، علائمی که نشان می‌دهد اسپاسم معده شدید است و نیاز به مراقبت پزشکی دارد را ارائه کرده‌ایم:
- دوره طولانی درد؛ اگر اسپاسم معده شما بیش از چند دقیقه طول بکشد، این عارضه می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر باشد و نیاز به معالجه دارد.
- وجود خون در مدفوع؛ مشاهده خون در مدفوع، نشانه‌ای از بروز بیماری‌های زمینه‌ای مانند کولیت اولسراتیو یا اندومتریوز است و باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
- تب؛ تب همراه با اسپاسم معده می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا مسمومیت غذایی باشد.
- تهوع و استفراغ؛ حالت تهوع یا استفراغ همراه با اسپاسم معده می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌هایی مانند گاستروانتریت یا IBS باشد و باید مورد توجه قرار بگیرد.
- کاهش وزن غیر قابل توجیه؛ کاهش وزن بدون دلیل مشخص می‌تواند نتیجه مشکلات پزشکی زمینه‌ای مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون باشد و نیاز به بررسی دقیق تر دارد.
- درد قفسه سینه، گردن یا شانه؛ درد در این نواحی همراه با اسپاسم معده، می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر باشد و باید برای ارزیابی و تشخیص عارضه، به پزشک مراجعه کنید.
اگر با هر یک از این علائم مواجه شدید، ضروری است که برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید، زیرا این عوارض می‌توانند نشانه مشکلات جدی گوارشی باشند.
متخصص گوارش و کبد پزشکی است که به بررسی مشکلات و بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش و کبد می‌پردازد. پزشکان متخصص در حیطه گوارش به مشکلات اندام‌هایی توجه دارند که در فرایند بلع و دفع کاربرد پیدا می‌کنند. سیستم صفراوی بدن هم که صفرا و آنزیم‌های گوارشی را به روده‌ها می‌رساند، از سوی دکتر گوارش و کبد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. پزشکان با تخصص در این زمینه، امکان استفاده از روش‌های متنوعی مانند کولونوسکوپی جهت تشخیص وضعیت بیماران را پیدا می‌کنند. با آگاهی از اینکه تخصص گوارش چیست و چه حیطه‌هایی را پوشش می‌دهد، در زمان بروز مشکلات مربوط به آن می‌توانید به‌موقع به متخصص مراجعه کنید.
درمان گرفتگی معده
اسپاسم معده خفیف که ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای نیست. در نتیجه، با درمان‌های ساده و اقدامات پیشگیرانه قابل کنترل خواهد. برای جلوگیری از گرفتگی عضلات شکم و درمان گرفتگی معده، لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- نوشیدن آب بیشتر؛ هیدراته ماندن با افزایش انتقال مواد زائد از طریق سیستم گوارش و کاهش التهاب می‌تواند به کاهش شدت اسپاسم معده کمک کند.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل؛ رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به بهبود هضم و کاهش گرفتگی شکم کمک کند. پرهیز از غذاهای چرب و فرآوری شده نیز می‌تواند شدت اسپاسم معده را کاهش دهد.
- شستن دست‌ها برای جلوگیری از انتشار ویروس؛ شستن مرتب دست‌ها می‌تواند از انتشار ویروس‌های معده که باعث اسپاسم می‌شوند، جلوگیری کند.
- تغییر نحوه مصرف غذا و سرعت غذا خوردن؛ خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و کاهش سرعت غذا خوردن، می‌تواند به هضم بهتر غذا و کاهش شدت اسپاسم معده کمک کند.
- گرما؛ قرار دادن کیسه آب گرم یا کمپرس گرم روی شکم می‌تواند به شل شدن عضلات و کاهش شدت اسپاسم و گرفتگی معده کمک کند.
- ماساژ؛ ماساژ آرام عضلات شکم می‌تواند جریان خون را بهبود بخشیده و به کاهش گرفتگی و اسپاسم معده کمک کند.
با کمک این روش‌ها می‌توانید به کاهش اسپاسم و درد معده کمک کنید؛ اما در صورت ادامه یا شدت یافتن علائم معده درد، مشاوره با پزشک ضروری خواهد بود.
در مراجعه به متخصص گوارش و کبد باید انتظار چه معاینه‌ها و اقداماتی را داشته باشیم؟
در زمان مراجعه به پزشکی با تخصص گوارش و کبد، پزشک از شما درباره سابقه بیماری‌های گوارش، سبک زندگی و تغذیه سوال می‌کند. معاینه فیزیکی هم بنا به نقطه‌ای از سیستم گوارشی صورت می‌گیرد که دچار مشکل است. زمانی که می‌دانید تخصص گوارش چیست و برای مشکلی در این دستگاه به متخصص مراجعه می‌کنید، باید منتظر طی‌شدن روند تشخیصی با مراحل مختلف باشید. پزشکان معمولاً برای بررسی بیشتر مشکل و رسیدن به تشخیص بیماری‌های کبدی و گوارشی و انتخاب درمان از آزمایش‌های خون، ادرار یا مدفوع هم کمک می‌گیرند. بنا به اختلال و وضعیت باید منتظر اموری مانند آندوسکوپی یا کولونوسکوپی هم باشید.
حتما از پیش بدانید که تخصص گوارش چیست و با مراجعه به متخصص گوارش و کبد مناسب، به تسریع مشکل و وضعیت خود کمک کنید. زمانی که بدانید دکتر گوارش کیست و چطور به شما کمک می‌کند، دید واضح‌تری از مسیر درمان بیماری‌های گوارشی پیدا می‌کنید و از نگرانی‌هایتان هم کاسته میشود. در مسیر درمان زخم معده یا مشکلاتی نظیر سندروم روده تحریک‌پذیر یا ورم معده باید منتظر انجام آزمایش‌هایی مانند آندوسکوپی و سونوگرافی باشید. گاهی با دارودرمانی و گاهی هم با اقداماتی مانند لاپاراسکوپی، مشکلات مختلف از جمله کبد چرب، بواسیر یا هموروئید و… تشخیص داده و درمان می‌شوند.
تشخیص و درمان بیماری‌های گوارشی و اختلالات مرتبط با معده، کبد، پانکراس، روده کوچک و بزرگ، مجرای صفراوی و مری از وظایف متخصص گوارش و کبد است. این متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند کولونوسکوپی، آندوسکوپی معده، سونوگرافی و آزمایش خون، بیماری‌هایی مانند زخم معده، اسپاسم مری، رفلاکس معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، ورم معده، کولیت روده، هپاتیت ویروسی، اسهال، سنگ کیسه صفرا، سیروز کبدی، سرطان کبد، کبد چرب و نارسایی کبدی را تشخیص داده و درمان می‌کند.
اگر با مشکلات گوارشی یا کبدی روبرو هستید، مراجعه به یک متخصص گوارش و کبد ضروری است. این پزشکان با تجربه و دانش خود به شما کمک می‌کنند تا بهترین روش درمان را انتخاب کنید و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. برای دریافت مشاوره و درمان از دکتر گوارش و کبد، می‌توانید به راحتی از طریق سامانه نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر(https://drdr.ir/) نوبت خود را رزرو کنید